Basisbegrippen van het hedendaagse zakenrecht

Objectief recht vs. subjectief recht

- Objectief recht = geheel van sanctionerende normen
- Subjectief recht = belang van een privé-persoon, recht ter bescherming van privaat belang

Indeling subjectieve rechten

- Extra-patrimoniale rechten = niet in geld waardeerbare belangen  personen en
familierecht43
o Weinig invloed RORE
- Patrimoniale rechten = in geld waardeerbare belangen  vermogensrecht44
o Veel invloed RORE
o Vermogen = geheel van in geld waardeerbare rechten én plichten van een persoon

Indeling patrimoniale rechten

- Zakelijke rechten = geven onmiddellijke heerschap over bepaald goed, zonder tussenkomst van andere persoon
o Rechtstak: zakenrecht
- Vorderingsrechten = recht op prestatie van andere persoon (doen/laten/geven)
o Rechtstak: verbintenissenrecht
- Intellectuele rechten = exclusieve rechten van mens op resultaat van zijn denken
o Rechtstak: intellectuele eigendomsrechten

Onderscheiden

- Eerste onderscheid: eigendomsrecht  andere zakelijke rechten
o Eigendomsrecht: hoogste zakelijk recht

• 
  Alles mee doen, tenzij verboden

o Andere zakelijke rechten: vb. vruchtgebruik
- Tweede onderscheid: zakelijke genotsrechten  zakelijke zekerheden
o Zakelijke genotsrechten: betrekking op zaak zelf: heeft vruchten en eventueel
beschikking

• 
  O.a. eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheden, erfpacht, recht van opstal

o Zakelijke zekerheiden: betrekking op geldwaarde van zaak

• 
  Enkel bij verkoop
• 
  O.a. pand, hypotheek

Kenmerken

- Numerus clausus45: het aantal zakelijke rechten is beperkt, alleen door WG
- Volgrecht: zakelijk recht blijft behouden, ongeacht wie in handen heeft
- Voorkeurrecht: die met zakelijk recht gaan voor
- Oppassen hiermee

Van actiones (in rem) naar (zakelijke) rechten

- Actiones in rem
o Iemand beweert49 recht op zaak
o Absoluut: tegen iedereen
o Geen band met tegenpartij nodig
- Actiones in personam
o Iemand beweert recht op prestatie van persoon

o Relatief: tegen één bepaalde persoon
o Band met tegenpartij nodig
- Van actiones naar rechten
o Romeinen

• 
  Actio in rem (± zakelijk recht)
• 
  Actio in personam (± vorderingsrecht)

o Middeleeuwen

• 
  Ius in rem (= actio in rem): zakelijk recht
• 
  Ius in personam (= actio in personam): vorderingsrecht
• 
  Nieuw: ius ad rem: tussencategorie
•  Verdween, maar term bleef wel behouden

o Nu

• 
  Ius in rem = zakelijk recht
• 
  Ius ad rem = vorderingsrecht